टर्कीको चार दशक लामो सशस्त्र संघर्ष अन्त्य

---

नयाँ पेज

२०८२ बैशाख २९ सोमबार २१:५६ बजे

इस्तानबुल । कुर्दिस्तान वर्कर्स पार्टी (पिकेके) ले सोमबार आफ्नो विघटनको घोषणा गर्दै टर्की राज्यविरुद्धको सशस्त्र संघर्ष अन्त्य गरेको र चार दशक लामो घातक विद्रोहमा विराम लगाएको बताएको छ। सन् १९७० को दशकको उत्तरार्धमा अब्दुल्लाह ओकलानद्वारा स्थापित पिकेकेले सन् १९८४ मा हतियार उठाएर टर्की राज्यविरुद्ध आक्रमणको शृङ्खला सुरु गरेको थियो र यसमा ४० हजारभन्दा बढीको ज्यान गएको थियो ।

‘१२ औं पिकेके काङ्ग्रेसले पिकेकेको संगठनात्मक संरचना विघटन गर्ने र यसको सशस्त्र संघर्षको विधि अन्त्य गर्ने निर्णय गरेको छ’, कुर्द–समर्थक एएनएफ समाचार एजेन्सीद्वारा प्रकाशित वक्तव्यमा समूहले भनेको छ। राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोगानको एकेपी पार्टीले यस कदमलाई ‘महत्वपूर्ण कदम’ का रूपमा स्वागत गरेको छ, तर सरकारले यस प्रक्रियालाई ‘सावधानीपूर्वक निगरानी’ गर्ने चेतावनी दिएको छ । ओकलानले फेब्रुअरी २७ मा आफ्ना लडाकुहरूलाई इस्तानबुलको इम्राली जेल टापुबाट एउटा पत्रमा निःशस्त्रीकरण र विघटन गर्न आग्रह गरेपछि यो ऐतिहासिक घोषणा आएको हो । उक्त जेलमा उनी सन् १९९९ देखि बन्दी छन् ।

उनले पिकेकेलाई निर्णयलाई औपचारिक रूप दिन एक सम्मेलन आयोजना गर्न पनि अनुरोध गरेका थिए । उक्त सम्मेलन पिकेकेले गत हप्ता इराकको कान्डिल पहाडमा युद्धविराम घोषणा गर्दा गरेको थियो। त्यहाँ यसका नेताले ‘पिकेकेका गतिविधिहरू सम्बन्धी ऐतिहासिक महत्वका निर्णयहरू’ गरेको एएनएफले शुक्रबार रिपोर्ट गरेको थियो ।

‘यो अन्त्य होइन, यो नयाँ सुरुआत हो’, पिकेकेका कार्यकारी समितिका सदस्य दुरान कल्कनले कुर्दिश समर्थक मेजोपोटामिया समाचार एजेन्सीले उद्धृत गरेको टिप्पणीमा प्रतिनिधिहरूलाई भने ।एकेपीका प्रवक्ता ओमर सेलिकले यो निर्णय ‘व्यवहारमा लागू गरियो र यसका सबै आयामहरूमा साकार भयो भने’ यसले नयाँ युगको ढोका खोल्ने बताए ।

एर्दोगानका लागि ठूलो जित
‘इम्रालीको आह्वानपछि पिकेकेको आफैंलाई विघटन गर्ने र हतियार त्याग्ने निर्णय आतंकमुक्त टर्कीतर्फको महत्वपूर्ण कदम हो’, सेलिकले भने, ‘विघटन र हतियार समर्पण गर्ने निर्णयको पूर्ण र ठोस कार्यान्वयन... एक महत्वपूर्ण मोड हुनेछ।’ उनले यस प्रक्रियालाई सरकारद्वारा ‘मेहनतका साथ अनुगमन’ गरिने बताए ।

यो घोषणा अक्टोबरमा सुरु भएको लामो समयदेखि रोकिएका वार्ताहरू पुनः सुरु गर्न सात महिना लामो कामको परिणाम थियो जतिबेला अङ्काराले ओकलानलाई अप्रत्याशित मेलमिलापको प्रस्ताव गरेको थियो । ‘यदि पिकेकेले आफ्नो विघटनको घोषणा गर्छ र कुनै पनि बाधा बिना प्रक्रिया पूरा गर्छ भने, त्यो एर्दोगानका लागि ठूलो जित हुनेछ’, वासिङ्टनस्थित मिडल इस्ट इन्स्टिच्युटका गोनुल तोलले भने । 

उनले एर्दोगानको एकेपीले मतपेटिकामा प्रहार गरेको केही महिनापछि कुर्दिशहरूसँग मेलमिलाप खोज्नु आन्तरिक राजनीतिसँग धेरै सम्बन्धित रहेको बताए । विश्लेषकहरू कुर्दहरूसँगको सम्झौताले एर्दोगानलाई संविधान संशोधन गर्न र कार्यालयमा आफ्नो कार्यकाल विस्तार गर्न अनुमति दिन सक्ने र साथै कुर्दिश समर्थक दलहरू र टर्कीका बाँकी विपक्षीहरू बीच फाटो पार्न सक्ने बताउँछन् । 

‘यो ओकालन खुलासाको मुख्य चालक सधैँ एर्दोगानको शासन सुदृढ गर्नेबारे रहेको छ । किनभने यदि यो सम्पूर्ण प्रक्रिया सफल भयो भने उहाँ सन् २०२८ को चुनावमा विभाजित विपक्षको सामना गर्ने बलियो उम्मेद्वारका रूपमा जानु हुनेछ’, तोलले भने । सप्ताहन्तको भाषणमा एर्दोगानले ‘हामी आतंकमुक्त टर्कीको लक्ष्यतर्फको बाटोमा दृढ कदमका साथ अघि बढिरहेका छौँ’ भन्दै विघटन कुनै पनि क्षणमा घोषणा गर्न सकिने संकेत दिएका थिए । अङ्कारा, वासिङ्टन र ब्रसेल्सले आतंकवादी समूह घोषणा गरेको पिकेकेले सन् १९८४ देखि टर्की राज्यविरुद्ध विद्रोह गर्दै आएको छ । यसको मूल उद्देश्य कुर्दहरूका लागि मातृभूमि बनाउनु थियो । कुर्दहरूले टर्कीको आठ करोड ५० लाख जनसंख्याको लगभग २० प्रतिशत ओगट्छन् । रासस / एएफपी